1.3 ΒΙΩΜΑ (3ο δίωρο)
Προσδοκώμενα
Μαθησιακά Αποτελέσματα
|
Οι μαθητές/
μαθήτριες να:
-
αναγνωρίζουν
την έκφραση του βιώματος στη λατρεία και στη ζωή της Εκκλησίας,
-
διερευνούν
εκφράσεις θρησκευτικού βιώματος,
συλλογικού και ατομικού, στις θρησκείες.
|
4. Αναπλαισιώνοντας:
Θρησκευτικά βιώματα και
εμπειρίες από τον χώρο του Χριστιανισμού. Πίστη και βίωμα
«Ιστοεξερεύνηση»
και δημιουργία ψηφιακής παρουσίασης (ή slideshow) με θέμα: «Στα χνάρια του
Θεού».
«Στα χνάρια του Θεού».
Δημιουργία του θεολόγου Μπάλτου Ιωάννη
1. Παρουσιάζοντας:
Εμπειρίες της ζωής και
θρησκευτικές εμπειρίες (διαφορές και ομοιότητες).
«Ιδεοθύελλα» με θέμα: «θρησκευτική εμπειρία/βίωμα». Σε ομάδες ή σε ολομέλεια, αναζήτηση ομοιοτήτων και διαφορών ανάμεσα σε εμπειρίες της ζωής και θρησκευτικές εμπειρίες.
Εναλλακτικά:
«Έντεχνος
συλλογισμός (Artful Thinking)- Τι
βλέπεις, τι υποθέτεις, τι αναρωτιέσαι», σε θρησκευτικό πίνακα που εικονίζει
διαφορετικές ομάδες ανθρώπων με διαφορετικές εμπειρίες (π.χ. El Greco,
«Η θεραπεία του τυφλού», 
2. Εφαρμόζοντας
Οι συνέπειες και οι επιδράσεις που επιφέρουν τα θρησκευτικά βιώματα στη
ζωή των πιστών, στη λαϊκή παράδοση και στον ευρύτερο πολιτισμό.
Υλικό δραστηριοτήτων
Πριν από αρκετά χρόνια με πλησίασε κάποιος νεαρός φοιτητής.
Υλικό δραστηριοτήτων
Η αυθεντικότητα του
βιώματος
Η Παναγιά
του Βάλτου
Η Θεοσκέπαστη
Στην
Παναγία την Κεχριά
Η Ορθοδοξία
Γλυκό που είναι το
σκοτάδι στις εικόνες των προγόνων
άμωμα χέρια μεταληπτικά
ρούχα που τα’ άδραξεν η γαλήνη και δε γνωρίζουν άνεμο
βαθιά το ελέησον απ' τους άυλους βράχους
τα μάτια σαν καρποί ευωδάτοι.
Κι ο ψάλτης ολόσωμος ανεβαίνει στο πλατάνι της φωνής
καημένε κόσμε
θυμίαμα η γαλάζια οσμή κι ο καπνός ασημένιος
κερί να στάζει ολοένα στα παιδόπουλα
καημένε κόσμε
σα βγαίνουν - ω χαρά πρώτη - με το Ευαγγέλιο και με τις λαμπάδες
κ' ύστερα η μεγάλη χαρά να συντροφεύουν τ' Άγια...
Ο παπα-Γιάννης τυλιγμένος τ' άσπρο του φελόνι
καλός πατέρας και καλός παππούς με το σιρόκο στη γενειάδα
χρόνια αιώνες χρόνια και νιάτα πόχει η ομορφιά!…
Νίκος Καρούζος, Η Ορθοδοξία (συλλογή:
Ποιήματα). Ανακτήθηκε από: http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/grpoetry/karouzos1.html (11/8/2016).
Ο ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΠΟΥ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΟ ΘΕΟ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΕΡΟΝΤΑ ΠΑΪΣΙΟ
Πριν από αρκετά χρόνια με πλησίασε κάποιος νεαρός φοιτητής.
Με πολλή διστακτικότητα,αλλά και με την ένταση του απαιτητικού αναζητητή, μου δήλωσε ότι είναι άθεος, που όμως θα ήθελε πολύ να… πιστέψει, αλλά δεν μπορούσε. Χρόνια προσπαθούσε και αναζητούσε, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Συνομίλησε με καθηγητές και μορφωμένους, αλλά δεν ικανοποιήθηκε η δίψα του για κάτι σοβαρό. Άκουσε για μένα και αποφάσισε να μοιρασθεί μαζί μου την υπαρξιακή ανάγκη του. Μου ζήτησε μια επιστημονική απόδειξη περί υπάρξεως Θεού.
“Ξέρεις ολοκληρώματα ή διαφορικές εξισώσεις;” τον ρώτησα.
Συνομίλησε με καθηγητές και μορφωμένους, αλλά δεν ικανοποιήθηκε η δίψα του για κάτι σοβαρό. Άκουσε για μένα και αποφάσισε να μοιρασθεί μαζί μου την υπαρξιακή ανάγκη του. Μου ζήτησε μια επιστημονική απόδειξη περί υπάρξεως Θεού.
“Ξέρεις ολοκληρώματα ή διαφορικές εξισώσεις;” τον ρώτησα.
“Δυστυχώς όχι”, μου απαντά, “είμαι της Φιλοσοφικής”
“Κρίμα, διότι ήξερα μια τέτοια απόδειξη” είπα εμφανώς αστειευόμενος. Ένιωσε αμήχανα και κάπως σιώπησε για λίγο.
“Κοίταξε”, του λέω, “συγνώμη που σε πείραξα λιγάκι. Αλλά ο Θεός δεν είναι εξίσωση ούτε μαθηματική απόδειξη. Αν ήταν κάτι τέτοιο, τότε όλοι οι μορφωμένοι θα τον πίστευαν. Να ξέρεις, αλλιώς προσεγγίζεται ο Θεός. Έχεις πάει ποτέ στο Άγιον Όρος; Έχεις συναντήσει ποτέ κανένα ασκητή;”
“Όχι πάτερ, αλλά σκέπτομαι να πάω, έχω ακούσει τόσα πολλά! Αν μου πείτε, μπορώ να πάω και αύριο. Ξέρετε κανένα μορφωμένο να πάω να συναντήσω;”
“Τι προτιμάς; Μορφωμένο που μπορεί να σε ζαλίσει ή άγιο που μπορεί να σε ξυπνήσει;”
“Προτιμώ τον μορφωμένο. Τους φοβάμαι τους αγίους”
“Η πίστη είναι υπόθεση της καρδιάς. Για δοκίμασε με κανένα άγιο. Πώς σε λένε;” ρωτώ.
“Γαβριήλ”, μου απαντά.
Τον έστειλα σε έναν ασκητή. Του περιέγραψα τον τρόπο πρόσβασης και του έδωσα τις δέουσες οδηγίες.Κάναμε και ένα σχεδιάγραμμα. “Θα πάς”, του είπα, “και θα ρωτήσεις το ίδιο πράγμα: Είμαι άθεος, θα του πεις, και θέλω να πιστεύσω. Θέλω μια απόδειξη περί υπάρξεως Θεού”
“Φοβάμαι, ντρέπομαι”, μου απαντά.
“Γιατί ντρέπεσαι και φοβάσαι τον άγιο και δεν ντρέπεσαι και φοβάσαι εμένα;”, ρωτώ. “Πήγαινε απλά και ζήτα το ίδιο πράγμα”.
Σε λίγες μέρες, πήγε και βρήκε τον ασκητή να συζητάει με κάποιον νέο στην αυλή του. Στην απέναντι μεριά περίμεναν άλλοι τέσσερις καθισμένοι σε κάτι κούτσουρα. Ανάμεσα σε αυτούς και ο Γαβριήλ βρήκε δειλά τη θέση του. Δεν πέρασαν περισσότερα από δέκα λεπτά και η συνομιλία του γέροντα με τον νεαρό τελείωσε.
“Τι γίνεστε, παιδιά;” ρωτάει. “Έχετε πάρει κανένα λουκουμάκι; Έχετε πιει λίγο νεράκι;”
“Ευχαριστούμε, γέροντα”, απήντησαν με συγκαταβατική κοσμική ευγένεια.
“Έλα εδώ”, λέγει απευθυνόμενος στον Γαβριήλ και ξεχωρίζοντάς τον από τους υπόλοιπους. “Θα φέρω εγώ νερό, πάρε εσύ το κουτί αυτό με τα λουκούμια. Και έλα πιο κοντά να σου πω ένα μυστικό: Καλά να είναι κανείς άθεος, αλλά να έχει όνομα αγγέλου και να είναι άθεος; Αυτό πρώτη φορά μας συμβαίνει”.
Ο φίλος μας κόντεψε να πάθει έμφραγμα από τον αποκαλυπτικό αιφνιδιασμό. Πού εγνώρισε το όνομά του; Ποιος του αποκάλυψε το πρόβλημά του; Τι τελικά ήθελε να του πει ο γέροντας;
“Πατερ, μπορώ να σας μιλήσω λίγο;”, μόλις που μπόρεσε να ψελλίσει.
“Κοίταξε, τώρα σουρουπώνει, πάρε το λουκούμι, πιες και λίγο νεράκι και πήγαινε στο πιο κοντινό μοναστήρι να διανυκτερεύσεις”
“Πάτερ μου, θέλω να μιλήσουμε, δεν γίνεται;”
“Τι να πούμε ρε παλικάρι; για ποιόν λόγο ήλθες;”
“Στο ερώτημα αυτό ένιωσα αμέσως να ανοίγει η αναπνοή μου”, αφηγείται, “η καρδιά μου να πλημμυρίζει από πίστη, ο μέσα μου κόσμος να θερμαίνεται, οι απορίες μου να λύνονται χωρίς κανένα λογικό επιχείρημα, δίχως καμιά συζήτηση, χωρίς την ύπαρξη μιας ξεκάθαρης απάντησης. Γκρεμίστηκαν μέσα μου αυτομάτως όλα τα αν, τα γιατί, τα μήπως και έμεινε μόνο το πώς και το τι απο δω και εμπρός”
Ότι δεν του έδωσε η σκέψη των μορφωμένων του το χάρισε ο ευγενικός υπαινιγμός ενός αγίου, αποφοίτου μόλις της τετάρτης τάξης του δημοτικού. Οι άγιοι είναι πολύ διακριτικοί. Σου κάνουν την εγχείρηση χωρίς αναισθησία και δεν πονάς. Σου κάνουν την μεταμόσχευση χωρίς να σου ανοίξουν την κοιλιά. Σε ανεβάζουν σε δυσπρόσιτες κορυφές δίχως τις σκάλες της κοσμικής λογικής. Σου φυτεύουν την πίστη, χωρίς να σου κουράσουν το μυαλό..
“Κρίμα, διότι ήξερα μια τέτοια απόδειξη” είπα εμφανώς αστειευόμενος. Ένιωσε αμήχανα και κάπως σιώπησε για λίγο.
“Κοίταξε”, του λέω, “συγνώμη που σε πείραξα λιγάκι. Αλλά ο Θεός δεν είναι εξίσωση ούτε μαθηματική απόδειξη. Αν ήταν κάτι τέτοιο, τότε όλοι οι μορφωμένοι θα τον πίστευαν. Να ξέρεις, αλλιώς προσεγγίζεται ο Θεός. Έχεις πάει ποτέ στο Άγιον Όρος; Έχεις συναντήσει ποτέ κανένα ασκητή;”
“Όχι πάτερ, αλλά σκέπτομαι να πάω, έχω ακούσει τόσα πολλά! Αν μου πείτε, μπορώ να πάω και αύριο. Ξέρετε κανένα μορφωμένο να πάω να συναντήσω;”
“Τι προτιμάς; Μορφωμένο που μπορεί να σε ζαλίσει ή άγιο που μπορεί να σε ξυπνήσει;”
“Προτιμώ τον μορφωμένο. Τους φοβάμαι τους αγίους”
“Η πίστη είναι υπόθεση της καρδιάς. Για δοκίμασε με κανένα άγιο. Πώς σε λένε;” ρωτώ.
“Γαβριήλ”, μου απαντά.
Τον έστειλα σε έναν ασκητή. Του περιέγραψα τον τρόπο πρόσβασης και του έδωσα τις δέουσες οδηγίες.Κάναμε και ένα σχεδιάγραμμα. “Θα πάς”, του είπα, “και θα ρωτήσεις το ίδιο πράγμα: Είμαι άθεος, θα του πεις, και θέλω να πιστεύσω. Θέλω μια απόδειξη περί υπάρξεως Θεού”
“Φοβάμαι, ντρέπομαι”, μου απαντά.
“Γιατί ντρέπεσαι και φοβάσαι τον άγιο και δεν ντρέπεσαι και φοβάσαι εμένα;”, ρωτώ. “Πήγαινε απλά και ζήτα το ίδιο πράγμα”.
Σε λίγες μέρες, πήγε και βρήκε τον ασκητή να συζητάει με κάποιον νέο στην αυλή του. Στην απέναντι μεριά περίμεναν άλλοι τέσσερις καθισμένοι σε κάτι κούτσουρα. Ανάμεσα σε αυτούς και ο Γαβριήλ βρήκε δειλά τη θέση του. Δεν πέρασαν περισσότερα από δέκα λεπτά και η συνομιλία του γέροντα με τον νεαρό τελείωσε.
“Τι γίνεστε, παιδιά;” ρωτάει. “Έχετε πάρει κανένα λουκουμάκι; Έχετε πιει λίγο νεράκι;”
“Ευχαριστούμε, γέροντα”, απήντησαν με συγκαταβατική κοσμική ευγένεια.
“Έλα εδώ”, λέγει απευθυνόμενος στον Γαβριήλ και ξεχωρίζοντάς τον από τους υπόλοιπους. “Θα φέρω εγώ νερό, πάρε εσύ το κουτί αυτό με τα λουκούμια. Και έλα πιο κοντά να σου πω ένα μυστικό: Καλά να είναι κανείς άθεος, αλλά να έχει όνομα αγγέλου και να είναι άθεος; Αυτό πρώτη φορά μας συμβαίνει”.
Ο φίλος μας κόντεψε να πάθει έμφραγμα από τον αποκαλυπτικό αιφνιδιασμό. Πού εγνώρισε το όνομά του; Ποιος του αποκάλυψε το πρόβλημά του; Τι τελικά ήθελε να του πει ο γέροντας;
“Πατερ, μπορώ να σας μιλήσω λίγο;”, μόλις που μπόρεσε να ψελλίσει.
“Κοίταξε, τώρα σουρουπώνει, πάρε το λουκούμι, πιες και λίγο νεράκι και πήγαινε στο πιο κοντινό μοναστήρι να διανυκτερεύσεις”
“Πάτερ μου, θέλω να μιλήσουμε, δεν γίνεται;”
“Τι να πούμε ρε παλικάρι; για ποιόν λόγο ήλθες;”
“Στο ερώτημα αυτό ένιωσα αμέσως να ανοίγει η αναπνοή μου”, αφηγείται, “η καρδιά μου να πλημμυρίζει από πίστη, ο μέσα μου κόσμος να θερμαίνεται, οι απορίες μου να λύνονται χωρίς κανένα λογικό επιχείρημα, δίχως καμιά συζήτηση, χωρίς την ύπαρξη μιας ξεκάθαρης απάντησης. Γκρεμίστηκαν μέσα μου αυτομάτως όλα τα αν, τα γιατί, τα μήπως και έμεινε μόνο το πώς και το τι απο δω και εμπρός”
Ότι δεν του έδωσε η σκέψη των μορφωμένων του το χάρισε ο ευγενικός υπαινιγμός ενός αγίου, αποφοίτου μόλις της τετάρτης τάξης του δημοτικού. Οι άγιοι είναι πολύ διακριτικοί. Σου κάνουν την εγχείρηση χωρίς αναισθησία και δεν πονάς. Σου κάνουν την μεταμόσχευση χωρίς να σου ανοίξουν την κοιλιά. Σε ανεβάζουν σε δυσπρόσιτες κορυφές δίχως τις σκάλες της κοσμικής λογικής. Σου φυτεύουν την πίστη, χωρίς να σου κουράσουν το μυαλό..
3. Διερευνώντας
Διδασκαλίες και πρακτικές του μυστικισμού ως αναζήτηση και εμπειρία του
Θεού.
«Μελέτη περίπτωσης» σε ομαδοσυνεργασία: «Ο μυστικισμός
στην Ανατολική Εκκλησία- Ησυχασμός» ή «Ο σουφιστικός μυστικισμός στο Ισλάμ», ή
«Ο μυστικισμός στις θρησκείες» με τη
βοήθεια πολυτροπικού υλικού το οποίο δίνεται.
Υλικό
δραστηριοτήτων
θρησκευτικός
μυστικισμός
«Σκοπός του Μυστικισμού είναι η βιωματική, υπαρξιακή
αναζήτηση, η άμεση σχέση και η πνευματική ένωση με τον Θεό η το θείο· αυτή
επιδιώκεται με αυτοσυγκέντρωση, προσευχή, απάθεια, θεωρία, έκσταση. Ο
Μυστικισμός αποτελεί συνήθως το διαισθητικό στοιχείο στη θρησκευτική εμπειρία
και εμφανίζεται σε όλες σχεδόν τις θρησκείες, από τις πιο πρωτόγονες έως τις
πιο εξελιγμένες. Κάποτε αναπηδά μέσα από πετρώδεις περιοχές μιας εξωτερικής
θρησκευτικότητας, δίνοντας νέα άνθηση στο θρησκευτικό αίσθημα…
Μέσα στον θρησκευτικό μυστικισμό διακρίνονται καθαρά
δύο ρεύματα: το ένα, που γενικά θα μπορούσε να ονομασθεί μονιστικής ή
μονιστικιζούσης κατευθύνσεως (Νεοπλατωνισμός, ινδουιστική Αντβάιτα, Ταοϊσμός),
και το άλλο το θεϊστικό, που αναπτύχθηκε στις προφητικές θρησκείες. Στο πρώτο,
το μυστικό βίωμα κορυφώνεται στον πλήρη αφανισμό του ανθρώπινου εγώ μέσα στην
απόλυτη Αρχή ή το θείο Πνεύμα. Στο δεύτερο, η ανθρώπινη προσωπικότητα
εξυψώνεται και διατηρείται ενωμένη με τον Θεό. Ανάλογα με τον βαθμό της
συμμετοχής του Μυστικού στη διαδικασία για την επιστροφή του στον Θεό, ο
Μυστικισμός εμφανίζεται ως ενεργητικός, θεωρητικός ή ησυχαστικός…».
Αρχιεπισκόπου
Αλβανίας Αναστασίου (Γιαννουλάτου), (2006).
Ίχνη από την αναζήτηση του υπερβατικού, Αθήνα: Ακρίτας, σελ. 319.
Η μυστική θεολογία
4. Αναπλαισιώνοντας:
Θρησκευτικά βιώματα και εμπειρίες από τον χώρο του Χριστιανισμού. Πίστη και βίωμα
- «5Π και 1Γ (ποιο, πού, πότε, ποιος, πώς, γιατί)»: Διερεύνηση εμπειριών, βιωμάτων και δράσεων ενός ή μιας σπουδαίας θρησκευτικής προσωπικότητας (π.χ. αγίου/ας, πατέρα της Εκκλησίας, νεομάρτυρα ή σύγχρονου ιεραπόστολου ή μορφής με αξιόλογη προσφορά, σύγχρονοι όσιοι π.χ. Πορφύριος και Παΐσιος κ. ά).
- Εναλλακτικά:
«Ιστοεξερεύνηση» και δημιουργία ψηφιακής παρουσίασης (ή slideshow) με θέμα: «Στα χνάρια του Θεού».
5. Αξιολογώντας:
Σύγχρονες
εκφράσεις του θρησκευτικού βιώματος και ο ρόλος τους στη θρησκεία και στον
κόσμο.
-
«Αντιγνωμίες»: Η
θρησκεία δίχως βίωμα γίνεται μισανθρωπισμός.
Εναλλακτικά:
Ομαδική προετοιμασία ερωτηματολογίου συνέντευξης με θέμα «σύγχρονα
θρησκευτικά βιώματα». Τεκμηρίωση των ερωτήσεων με επιχειρήματα. Ενδεχόμενη
υλοποίηση της συνέντευξης σε θρησκευτικό πανηγύρι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου